İnsanlar toplu olarak yaşarlar. Toplum...

 İnsanlar toplu olarak yaşarlar. Toplum halinde yaşayan insanların, toplum içinde uymaları gereken kurallara toplumsal düzen kuralları denir. Toplum düzenini sağlayan bu kurallar, insanların toplum içerisinde uymaları gereken birtakım emir ya da yasakları kapsar. Emir, insanların uyması gereken kuralları; yasak ise insanların yapmaktan kaçınması gereken halleri gösterir.
 Borcunu öde, herkese saygılı ol, iyi davran şeklindeki kurallar emir başlığı adı altında değerlendirilir. Yasaklara ise yalan söyleme, suç işleme, ahlaksızlık yapma şeklindeki kurallar örnek verilebilir.
 Toplum düzenini sağlayan kurallar; din kuralları, ahlak kuralları, görgü kuralları ve hukuk kurallarıdır. Bu kuralların hepsinin kendine özgü yaptırımları mevcuttur. İnsanların bu kurallara uymaları ise her birinin yaptırım gücüne göre farklılık gösterir.
 Bireyler yapmaları gerekenleri yapmadıklarında ve yapmamaları gerekenleri de yaptıklarında yaptırım denilen toplumsal tepkilerle karşılaşırlar. Toplum düzenini sağlayan kurallara uygun davranılmasında yaptırımın büyük bir rolü vardır. İnsanların, manevi yaptırımı olan din, ahlak, görgü kurallarına uymaları tamamen vicdani sorumluluklarına bırakılmıştır.
 Toplumsal ilişkileri düzenleyen din kuralları genellikle bütün dinlerde benzerlik gösterir. Örneğin, bütün dinlerde başkalarına kötülük etmek, yalan söylemek yasaklanmıştır. Dürüst olmak, yardımsever olmak ise emredilmiştir.
 Dinin hukuk üzerindeki etkisi laik devlet anlayışının benimsenmesiyle azalmıştır. Bizde ise dinin hukuk üzerindeki etkisi uzun süre devam etmiştir. Cumhuriyet Döneminde laik devlete geçildikten sonra Medeni Hukuk devreye girmiştir.
 Ahlak kuralları da sosyal hayatta insanların birbirleriyle olan ilişkilerini düzenlemektedir. Toplumda bazı davranışlar iyi, bazıları kötü olarak nitelendirilir. Ahlak kuralları çoğu kez bu ayrımın bir sonucu olarak ortaya çıkar. Ahlak, bir toplumda iyilik ve kötülük hakkında oluşan değer yargılarına göre yapılması ve yapılmaması gereken davranışlar bütününe denir.
 Bireyin kendisine karşı olan davranışlarını kişisel ahlak kuralları düzenler. Örneğin, yalan söylememek, ihanet etmemek vb. kişisel ahlak kurallarındandır. Bireyin topluma ve diğer bireylere karşı olan davranışlarını ise objektif sosyal ahlak kuralları düzenler. Yoksul durumda olan bir kimsenin yardımına koşmak, başkalarının canına, malına, namusuna göz dikmemek nesnel ahlak kuralları içinde yer alır.
 Ahlak kurallarının emir ve yasaklarına aykırı davrananların karşılaşacağı yaptırım da din kurallarında olduğu gibi manevidir. Yani toplum herhangi bir ahlak kuralını çiğnediğimizde bizi ayıplar, küçük görür. Ama bizi söz konusu bu kurala uymaya zorlayamaz veya maddi bir yaptırıma tabii tutulamaz.