İletişimin yapıcı engelleri, yol kenarın...

 İletişimin yapıcı engelleri, yol kenarındaki bariyerler gibi düşünülebilir. Bariyerler yoldan çıkmayı engellemesi için konur. Bunlar engeldir ama yoldan çıkmanın önündeki engellerdir. Birey, toplum veya örgüte özgü iletişimde de çeşitli yanlışlıkların yapılmasını önleyen bir çok engeller vardır. Toplumsal kurallar ve okulda, sınıfta uyulması gereken kurallar bu tür yapıcı engellerdendir.
 İletişimin birçok bozucu engeli olup bunlar, tutarsızlık, güvensizlik, yetersiz dinleme, aşırı bilgi yükleme, statü, yaş ve cinsiyet, gürültü ve diğer çevresel faktörler gibi iletişim engellerinden bazıları bizzat insan ruh halinden, onun inanç, tutum ve davranışlarından kaynaklanır. İnsanlar genel olarak duymak istediklerini duyar, görmek istediklerini görürler ve iletişim konusunda seçmeci davranırlar. Statü farklılıkları gözeterek üstlerin mesajına, astların mesajından daha fazla önem verirler. Güven eksikliği, karşı tarafa inanmama etkin iletişimin kurulmasını engelleyen önemli bir faktördür.
 İnsanlar aldıkları mesajları, kendi bilgi ve tecrübelerine göre algılarlar ve yorumlar. Yorumlarken de çoğu zaman olayları olduğu gibi değil, olmasını istedikleri gibi değerlendirir. İnsanların mesajı olduğu gibi değil, kabul ettikleri biçimde algılamalarının nedeni, kişisel özelliklerinin yanı sıra seçici dikkatlerinin yoğunlaşmasıdır. Aynı olayı izleyen kişilerin farklı değerlendirme yapmaları veya benzer mesajı alan alıcıların değişik davranış göstermelerin de seçici dikkatlerin değişik yönlerinin önemli bir payı vardır.
 İletişimin önemli kişisel engellerinden biri mesajın anlamının kasten çarpıtılmasıdır. Bu farklı biçimde ortaya çıkabilir. Amaçlı yalanlar bunun uç örneğidir. Amaçlı yalanlarda, mesajın anlamı ile doğurduğu sonuç arasında anlamlı hiçbir ilişki yoktur. İletişimde bulunmanın asıl amacı, verilen mesajla insanları belli bir davranışta, bir edimde bulunmaya yöneltmektir. Yalan, bir iletişim sapmasıdır ve mesajın etkinliğini ortadan kaldırır.
 İletişimin kişisel engellerinden biri de algılama farklılıklarıdır. Algılama farklılığı, dışsal ve içsel olmak üzere iki faktörden kaynaklanır. Dışsal faktörler; düzlem farklılığı, yoğunluk, hareketlilik, tekrarlama, yenilik, benzerlik gibi faktörlerdir. İçsel faktörler ise; kişilik, ihtiyaçlar, amaçlar, motivasyon, değerler ve tutumlar, geçmiş tecrübeler ve alışkanlıklardır.
 İletişimin kişisel engellerini, dil ve anlatım güçlükleri, bilgi eksikliği, statü farklılıkları, cinsiyet ve kültürel farklılıklar olarak sıralayabiliriz.