Cezaevlerinin, hükümlülerin birbirlerin...

 Cezaevlerinin, hükümlülerin birbirlerine suç deneyimlerini öğretmek ve bir grup psikolojisine sokmak gibi toplumun genelinden uzaklaşmaya yol açan bir yapısı vardır. Ceza infaz kurumunda kurallara uyma eğilimi orada kalma süresi uzadıkça kendini tekrarlayan bir eğri izler.
 Uyma eğilimi başlangıçta güçlüdür, zamanla zayıflar ve tahliye tarihi yaklaştıkça tekrar güçlenir. Hürriyeti bağlayıcı cezaların yol açtığı psikolojik zararlara ilişkin tespitler, iki yıla kadar olan hürriyeti bağlayıcı cezaların sürekli psikolojik zarara yol açtığını belirtmektedir.
 Ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlü ve tutuklulara ilişkin önemli sorun odakları olarak kişisel alana ilişkin sorunlar ve sosyal alan sorunlarını gösterebiliriz. Kişisel alana ilişkin olan sorunlar açısından "sosyal mesafe" belirleyici bir ögedir. Mesafe bütün insan ilişkilerinde önemli duygusal bir belirleyicidir. İnfaz kurumlarında önce bu sosyal mesafe ortadan kalkmaktadır.
 Genel olarak belirlenmiş olan mahrem alan, kişisel bakım ve ihtiyaçların karşılanmasında bile gözlenme duygusu, insanın kimliğini dara sokmaktadır. Çoklu yaşam alanı olarak koğuşlar grup hâlinde hareket etmeyi zorunlu kılar, roller ve davranışlar birey olmadan çıkarak grup davranışına dönüşür. Ayrıca ceza infaz kurumları yapıları gereği engelleyicidir. Engellenme, kızgınlık ve saldırganlık yaratır. Bunlara tekdüze yaşamın neden olduğu can sıkıntısı ve bıkkınlık da eklenir. Tüm bu etkenler mahkûm üzerinde öz saygı yitimine sebep olur.
 Cezaevine girme, hükümlünün sosyal çevresinden bir kopuştur. Sosyal statü kaybı ve yeni çeşitli kısıtlamalarla dolu bir yaşam alanı başlı başına strese yol açar. Cezaevi yaşamı aynı zamanda bir sosyal statü kaybıdır. Cezaevi zaman, mekân, giyim ve davranış kısıtlamaları getirir. Kontrol infaz sistemindedir, öyle ki mahreme ilişkin imkânlar sıkıştırılır. Hükümlü yakınları "cezanın yer değiştirmesine" uğrarlar yani onlar için de cezanın sonuçları doğar. Hükümlü reaksiyonları, özel günlerde ve tatillerde daha da baskın hale gelir. Yalnızlık duygusu artar, umutsuzluk yükselir. Uzun süreli mahkûmiyet kişilik değişikliğine yol açar. Bu değişiklikler konsantre olamama, içe dönüklük, nevroz gibi başlıca rahatsızlık türleridir.
 Ceza infaz kurumları tutuklanan veya hürriyeti bağlayıcı cezaya mahkûm olan kişilerin barındırılmaları için özel güvenlik tedbirleri ile korunan kamu hizmeti binaları bulunur. Özel nitelikli devlet memurları ve güvenlik görevlilerince infaz kurumu hizmetleri verilir ve denetlenir.