Türkçe Divan,Fuzûlî, şiirlerinde sanat...
Türkçe Divan,
Fuzûlî, şiirlerinde sanat ve hüner göstermeye meraklıdır. Türkçe Divan'ın başındaki tevhidi, su, gül, hançer redifti kasideleri onun sanatlı kasidelerindendir. Gazellerinde de sanatlı beyitleri çoktur. Ne var ki, bu hünerleri ve sanatları o kadar kolay yapmış, şiirlerin içine öyle yerleştirmiştir ki, bunlar ifadeye bir ağırlık vermediği gibi ilk bakışta görünmezler. Ancak dikkat edilip üzerinde durulunca anlaşılır, fark edilince de şiire ayrı bir güzellik ve değer kazandırırlar. Fuzûlî'nin şiirlerinin çok önemli bir hususiyeti onun ifade gücü ve Türkçeyi kullanış ustalığıdır. Şiir her şeyden önce bir söz sanatıdır.
Duygular ne kadar derin, ne denli coşkun olursa olsun ifade edilemezse sür meydana gelmez. Fuzûlî Türkçeyi aruzla ifadede çok ustadır. O, dile tasarrufu, Türkçenin ifade imkânlarından yararlanışı ile şiirlerine akıcı ve samimi bir ifade gücü kazandırmıştır. Fuzûlî, duygularını şiir halinde ifadelendirirken geniş edebî kültüründen yararlandığı gibi, dili kullanış ustalığı ve ana dili zevki ile ifadesine canlı, sıcak bir hava vermiştir. Arapça ve Farsça kelime ve terkipleri kullanmış olmakla beraber onun şiirlerinde terkipler çok azalmıştır. Onun, beyit ve mısralarında tamamıyla Türkçe ifade hakimdir. Şiirlerinde Türkçe deyimleri ve atasözlerini pek sık kullanır. Fuzûlî, Türk dilini öyle ustalıkla kullanmıştır ki pek çok beyitleri ve mısraları birer sehl-i mümtenidir, yani insana söylenmesi kolay gibi görünen güzel şiirlerdir.
Fuzûlî, Divan Edebiyatımızın şöhreti en yaygın, etkisi en geniş ve sürekli şairidir. Divanı'nda Fuzûlî'ye naziresi bulunmayan Divan şairi hemen hemen yok gibidir. Divan şairleri içerisinde de halka en çok inen ve sevilen şair Fuzûlî'dir. Tekke şairleri, özellikle Bektaşi çevreleri Fuzûlî'yi kendilerine çok yakın bularak Nesîmî, Hatâî, Kul Himmet gibi Fuzûlî'yi de Bektaşî büyüklerinden saymışlardır. Gevheri, Âşık Ömer basta olmak üzere az çok okumuş bütün saz sairleri Divan şiiri kültürlerini Fuzûlî'nin şiirleriyle geliştirmişler, onun etkisinde kalmışlardır.